.jpg)
.jpg) |
| Bommel bekijkt een egoprojectie van zijn innerlijk landschap. |
Volgens zijn artikel moet je op TikTok maar eens door de hashtag mental health browsen, en je vindt een overvloed aan video's over schaduwwerk. Samen zijn die meer dan een miljard (!) keer bekeken. Een commerciële TikTok mevrouw heeft (daardoor) ruim een miljoen exemplaren van haar zelfhulpboek kunnen verkopen. Bravo Jung! Want het is zijn idee, dat we allemaal een schaduw hebben, dat hier handig gerecycled wordt. Volgens Jarrett is de hele schaduwwerk rage eigenlijk een moderne kijk op Jungs geloof in het diepe belang van het onbewuste voor de menselijke psychologie.
De verdrongen eigenschappen zijn er altijd, we kunnen er niet aan ontsnappen. Daarom werd dit deel van onszelf door Jung ‘schaduw’ genoemd, maar ook omdat we het als donker en ongewenst zien. Volgens Jung kan je schaduwzelf zich manifesteren in dromen, of door een onbewaakte opmerking of impulsief handelen. Via schaduwwerk kun je het beter leren kennen, en integreren in wie je bent. Dat is het doel. Want door erkenning en verwerking van die kant van je zelf, voel je je authentieker en meer heel. Daarnaast kan de schaduw ook heel waardevol zijn, zegt Jung. Aspecten als ruwe kracht en inzicht helpen je creativiteit, persoonlijk begrip en veerkracht te vergroten.
Schaduwwerk bestaat meestal uit reflectieve oefeningen, die zijn ontworpen om in contact te komen met je schaduw. De TikTok mevrouw bijvoorbeeld raadt aan om wat tijd door te brengen in een rustige, vaag verlichte ruimte, af te stemmen op je schaduw en na te denken over welke woorden in je opkomen als je naar je innerlijke stem luistert. Er zijn ook allerlei visualisatieoefeningen. Bijvoorbeeld over twee deuren, waarbij de ene je naar je ideale zelf leidt, en de andere naar je schaduwzelf. Hoe voelt dat? Andere therapeuten komen met spontane kunst of een droomdagboek.
Niet alle Jungiaanse psychoanalytici zijn blij met de hernieuwde aandacht voor hun vakgebied. Zij vinden de manier waarop het schaduwconcept op sociale media wordt besproken vaak oppervlakkig, en zonder de diepte van de echte Jungiaanse psychologie. Een andere zorg is dat de oefeningen moeilijke emoties kunnen uitlokken bij mensen met een traumatisch verleden. Dat kan beter in een veilige therapeutische ruimte plaatsvinden. Voor wetenschappelijk ingestelde psychologen waren de theorieën van Jung (en Freud) altijd al controversieel. Zij missen hier de empirische ondersteuning, en vrezen zelfs psychische schade.
Zelf ben ik van mening dat schaduwwerk erg nuttig en misschien wel noodzakelijk kan zijn, in verband met de aanwijzingen die het Bardo Thödol ons geeft. De verdrongen en duistere kant van je psyche kan voor angstaanjagende momenten zorgen in de bardo van dharmata. Het is dus heel zinvol om daar tijdens je leven al aandacht aan te besteden. Daarover meer in een volgende blogpost.
