Bardo van wording: lichaam

Als de overledene bijkomt in de bardo van wording beschikt hij over een mentaal lichaam. Een soort holografisch beeld, gemaakt van subtiele energie en bijeengehouden door verbeelding. Het lijkt op zijn vorige lichaam van vlees en bloed, maar heeft speciale vermogens.

Het Bardo Thödol legt hem de situatie uit met behulp van een citaat uit (waarschijnlijk) de Guhyagarbha tantra:

Met het voormalige en toekomstige stoffelijke lichaam van de bardo van wording,

Volledig voorzien van alle zintuigen, voortgaand zonder belemmering,

Als gevolg van karma in het bezit van wonderbaarlijke macht,

Aanschouwd door de zuivere ogen van goden van dezelfde aard.

Daarna wordt deze kennelijk belangrijke passage nader toegelicht:

Voormalig betekent dat je door de herinnering aan je vorige lichaam nog vier en een halve dag denkt dat je zo’n stoffelijk lichaam hebt. Toekomstig verwijst naar je visioenen daarna, je ziet de plaats waar je zult reïncarneren. En of je nu als een (wereldse) god geboren zult worden, of als asura, mens, dier, preta of hellewezen, je zult visioenen van die bestaanswereld hebben. Maar let op: ga daar niet in mee! Volg ze niet, voel je er niet door aangetrokken! Want als je dat wel doet, zul je in de zes rijken ronddwalen en allerlei ellende ondergaan. Laat alles los, ontspan en probeer te mediteren op het heldere licht. Als dat niet lukt, visualiseer dan je yidam of leraar boven je hoofd en voel een intens vertrouwen. Dit is ontzettend belangrijk. Twijfel niet! Doe het steeds opnieuw en dwaal niet af.

Maar natuurlijk valt het allemaal niet mee, voor iemand met zoveel slecht karma. Dus: Let op! In de bardo ben je volledig voorzien van alle zintuigen, je hebt hier geen gebreken. Ook al was je tijdens je leven misschien blind, doof of kreupel. Opnieuw een bewijs dat je gestorven bent en in de bardo dwaalt. Herken dit! Denk aan je instructies. Je geest is gescheiden van je stoffelijk lichaam en je kunt nu zonder belemmering overal* naar toe bewegen. Door de muren heen, dwars door bergen, het maakt niet uit. Zodra je aan de gewenste plaats denkt, flits je er heen. Je hebt nu een mentaal lichaam, het is dus duidelijk dat je in de bardo van wording dwaalt. Denk aan de lessen van je leraar, roep de Boeddha van Mededogen aan, Avalokiteshvara.

Als gevolg van karma in het bezit van wonderbaarlijke macht. Die bovennatuurlijke vermogens waar je nu over beschikt komen dus niet voort uit meditatie of verdiensten. Ze zijn ongepast. Nog afgezien van het risico dat de overledene er plezier in gaat krijgen en daardoor afgeleid wordt van het doel van deze bardo: bevrijding bereiken, of op z’n minst een gunstig nieuw leven verwerven. De Bardo Thödol adviseert dan ook om deze krachten te negeren, als je er geen speciaal doel mee hebt. En zo bijzonder zijn ze nu ook weer niet, dit is immers de bardo! Herken dit en bid je leraar om steun.

Aanschouwd door de zuivere ogen van goden van dezelfde aard betekent dat wezens van dezelfde soort elkaar kunnen zien in de bardo. Bijvoorbeeld zij die geboren zullen worden in de godenwereld kunnen elkaar zien. Dit gaat op voor alle zes bestaanswerelden. Maar je kunt beter niet aan dit soort ontmoetingen gehecht zijn. Mediteer liever over Avalokiteshvara.

*Er zijn twee uitzonderingen: 1. de schoot van je moeder (waar je reïncarneert), 2. De heilige zetel van Gautama Boeddha in Bodhgaya.

Bronnen:
Francesca Fremantle en Chögyam Trungpa
Het Tibetaans Dodenboek
Servire, 1991

Robert A.F. Thurman
Het Tibetaanse Dodenboek
Altamira-Becht,  2006

Ilse Dorren
Tocht door twee werelden; Gids voor het Tibetaanse Dodenboek       
Mirananda, 1985