Bardo van wording: introductie

De overledene die er niets van bakt in de bardo van dharmata komt uiteindelijk in de bardo van wording terecht. Een nieuwe wedergeboorte is daarmee vrijwel onvermijdelijk geworden. Terug naar het cyclische bestaan, lijden en pijn. Lekker dan.

De vijf wijsheden hebben hem op zowel vredige als toornige wijze uitgenodigd om samsara te verlaten en bevrijding te bereiken, maar dat heeft hij niet voor elkaar gekregen. Zijn karma heeft een te zware claim gelegd. Alle kansen in de voorafgaande fasen zijn gemist, en terugkeer is niet mogelijk. Hij is nu te vast in de dualiteit verstrikt geraakt.

De bardo van wording (ook: ‘de tussenstaat van het nieuwe bestaan’, of ‘sidpa bardo’) is een wereld die ons heel nabij is. Het is er bijna niet meer mogelijk de zuivere staat van dharmakaya te ervaren. Hoe verder je van de Werkelijkheid verwijderd raakt, hoe nadrukkelijker je met de dualiteit geconfronteerd wordt.

De overledene heeft nu een mentaal lichaam met allerlei mogelijkheden. Hij voelt zich bijna een superheld, maar de lol gaat er al gauw van af. Er vindt een oordeel plaats en hij houdt zich voornamelijk schuil vanwege woeste en angstaanjagende hallucinaties die hem teisteren. In de bardo van wording is de ontmoeting van de dode met zijn eigen karma nog eens extra dramatisch.

Het is dan ook geen wonder dat er een enorm verlangen ontstaat naar een gewoon bestaan in een nieuw lichaam. Alles beter dan dit! De dode is rijp voor een wedergeboorte, terug naar af. De zes bestaanswerelden doemen weer op, en zelfs een glimp van zijn nieuwe geboorteplaats.

Een buitengewoon hachelijke situatie, maar het Bardo Thödol blijft optimistisch: bevrijding is nog steeds mogelijk! Zelfs nu! Maar dat zal niet meevallen. De overledene drijft al af richting moederschoot, dus eerst krijgt hij een aantal instructies om die te blokkeren.

Je moet dan wel van goeden huize komen om dit voor elkaar te krijgen, en voor de meesten van ons zal een reïncarnatie uiteindelijk toch onafwendbaar blijken te zijn. Daarom krijgt de overledene tot besluit nog wat tips om dan in ieder geval de juiste moederschoot te kiezen. De kwaliteit van het volgende leven is van groot belang. Dat moet toch op zijn minst een goed leven zijn in een plezierige omgeving. En het allerbelangrijkste: de omstandigheden moeten gunstig zijn voor studie en beoefening van de dharma (leer), zodat je vooruitgang kunt boeken en bevrijding bereiken in de volgende ronde.


 

Bronnen:
Francesca Fremantle en Chögyam Trungpa
Het Tibetaans Dodenboek
Servire, 1991

Robert A.F. Thurman
Het Tibetaanse Dodenboek
Altamira-Becht,  2006

Ilse Dorren
Tocht door twee werelden; Gids voor het Tibetaanse Dodenboek
Mirananda, 1985