Vier zeer fijne en heldere lichtstralen van wijsheid schijnen naar je hartcentrum. Het Bardo Thödol vergelijkt ze met zonnestralen die tot een touw zijn samengevlochten. Ze komen gecombineerd vanuit de harten van de vijf paren van de boeddhafamilies. Als eerste de wijsheid van dharmadhatu, als een streng van heldere witte* lichtstralen, schitterend en angstaanjagend, vanuit het hart van Vairochana, die zich met jouw hartcentrum verbindt. Binnen die streng van lichtstralen verschijnt een enorm helder fonkelende witte schijf, als een soort naar jou toe gerichte spiegel, die versierd is met vijf andere schijven. Er is geen midden of rand. Soortgelijke strengen, schijven en versierselen schijnen op je vanuit de hartcentra van Vajrasattva, Ratnasambhava en Amitabha en maken contact met jouw hartcentrum.**
Let op! Al deze verschijnselen zijn nog steeds het spontane spel van je eigen geest, niets anders. Voel je er niet toe aangetrokken, wees er niet bang voor, maar blijf ontspannen en vrij van gedachten. In die staat zullen alle boeddhavormen en lichtstralen met je samensmelten en zul je verlichting bereiken. Als je je de motivatie herinnert die je spiritueel leraar je eerder gegeven heeft, zul je deze visioenen vertrouwen en de realiteit herkennen alsof het een oude bekende is, zoals “een kind dat zijn moeder ontmoet”. Herken alle projecties als je eigen creaties, dan zul je erop vertrouwen dat je op het onveranderlijke pad van zuivere realiteit kunt blijven. En door dit vertrouwen zal zich een ononderbroken meditatieve staat (samadhi) voordoen en zal je bewustzijn oplossen in het lichaam van grote moeiteloosheid. Je zult een sambhogakaya-boeddha worden, die nooit terugvalt.
Tegelijk met de wijsheidslichten komen ook de bedrieglijke visioenen van de zes bestaanswerelden weer op, maar nu allemaal tegelijk. De witte, rode, blauwe, groene, gele en rookkleurige lichten van resp. de goden, jaloerse goden, mensen, dieren, hongerige geesten en hellewezens. Laat ze vooral links liggen! Blijf ontspannen en gedachtenvrij. Klamp je niet vast aan het onzuivere licht van de zes bestaanswerelden, want dan zul je een lichaam aannemen als een bewoner in een van die zes rijken. Je zult dan alleen maar problemen ervaren, geen bevrijding. Je zult uitgeput raken, want er is nooit een uitweg uit de grote oceaan van ellende van samsara.
Wees dus niet bang voor de scherpe en schitterende wijsheidslichten van de vijf boeddha’s, maar bedenk vol toewijding dat deze lichtstralen speciaal zijn gekomen om jou vol mededogen te omhelzen. Richt je volle wilskracht op de boeddhaparen van de vijf boeddhafamilies*** en zeg de inspiratiebede uit het Bardo Thödol. Duidelijker kan het allemaal niet. Volgens de tekst moet het nu echt lukken: bevrijding voor de hoger ontwikkelde mens die zijn eigen projecties herkent, de gemiddeld ontwikkelde die zichzelf herkent door intens vertrouwen en zelfs de weinig ontwikkelde die slaagt langs de doorgang van Vajrasattva.
En anders: door naar dag zeven…
*Opvallend in dit visioen is het witte licht van dharmadhatu, terwijl het eerder blauw was. En het licht van Vajrasattva is van wit in blauw veranderd. De mogelijkheid deze twee onderling te verwisselen is interessant. De wijsheid van de uiteindelijke realiteit is soms de transformatie van haat en de spiegelende wijsheid soms de transformatie van onwetendheid.
**Het groene licht van de dadenvolbrengende wijsheid schijnt hier niet, want de energie van jouw wijsheid is nog niet geperfectioneerd.
***Misschien is het voor degenen die nog sterk aan de dualiteit gehecht zijn juist makkelijker om (deze) boeddha’s te overpeinzen. In de mandala’s vindt je ze in allerlei variaties gerangschikt.
Bronnen:
Francesca Fremantle en Chögyam Trungpa
Het Tibetaans Dodenboek
Servire, 1991
Robert A.F. Thurman
Het Tibetaanse Dodenboek
Altamira-Becht, 2006
Ilse Dorren
Tocht door twee werelden; Gids voor het Tibetaanse Dodenboek
Mirananda, 1985
