Dit
kleine oranje boekje heeft ooit het Bardo Thödol voor mij leesbaar en
toegankelijk gemaakt. Als je het nog ergens antiquarisch tegenkomt, aarzel dan
niet om het aan te schaffen. Tocht door twee werelden is namelijk
de leukste en meest uitnodigende introductie tot het Bardo Thödol die je
je kunt wensen. Op opgewekte toon bespreekt Ilse Dorren de inhoud van dit boek,
bijna alsof het een bordspel betreft. Kansen, keuzes, ontmoetingen, gevaren en
valkuilen in de bardo’s en de raadgevingen (tips en trucs) die het Bardo Thödol hiervoor biedt.
In
slechts 104 bladzijden laat de schrijfster op inspirerende wijze zien hoe je
deze wonderlijke tekst (ook) kunt lezen, interpreteren en (volgens de
inleiding) “beléven”. Daarnaast komen allerlei interessante aanvullende
onderwerpen aan bod, zoals religie en filosofie, yoga-anatomie en boeddhisme in
het algemeen. Ilse Dorren legt veel nadruk op het belang van het nastreven van
eenheid en het loslaten van dualiteit, volgens haar het uiteindelijke doel van
het Bardo Thödol.
Het Tibetaans Dodenboek als
praktische handleiding voor de stervende/overledene is meer dan een geschrift
alleen. Het is een filosofisch systeem dat van de veelheid vóór de dood naar de
eenheid van het primaire heldere licht leidt, om via een steeds bontere en
onvriendelijker wordende veelheid door chönyid bardo en sidpa bardo weer aan te
landen bij de allerlaatste meditatie om de volgende moederschoot te sluiten.
Als dat niet lukt, waaiert de ervaring weer uit tot de veelkleurigheid van het
menselijke bestaan, men is dan weer terug aan de start.
 |
| De vijf Dhyani Boeddha's |
De dood is waarschijnlijk een schokkende en confronterende gebeurtenis,
maar rekent tegelijk af met een groot aantal hindernissen. Hierdoor worden
ruimere mogelijkheden geschapen om het illusionaire karakter van het leven te
doorzien, boeddhaschap en bevrijding liggen (net als in het aardse bestaan)
binnen handbereik, maar om ze te kunnen pakken moet men klaarblijkelijk
allerlei situaties doorstaan, of beter: doorzien. Situaties die in deze droom
("dood" en "levend") vanuit ons eigen ik worden
geprojecteerd. (H)erkenning hiervan biedt bevrijding.
De samensteller van het Bardo Thödol
gaat er van uit dat hij de overledene oud nieuws brengt. De tekst is geen
onthulling maar een geheugensteuntje. Wie ver gevorderd is stort zich
zonder bedenken in het peilloze licht, maar dat zijn uitzonderingen. De meesten
zullen er voor terugdeinzen, de situatie niet doorzien en onvermijdelijk verder
reizen. Maar het Tibetaans Dodenboek
blijft positief, er zijn telkens weer nieuwe mogelijkheden voor de overledene.
Na elke keus volgt een nieuw bewustzijnsniveau met andere beelden en opties.
 |
| Mahakala |
Het Bardo Thödol is duidelijk
ingesteld op eenvoudige mensen en volksgeloof. Er wordt een bonte verscheidenheid
aan symboliek geïntroduceerd, waarmee vervolgens stuk voor stuk wordt
afgerekend. De symbolen zijn noodzakelijke hulpmiddelen om het onuitsprekelijke
te verbeelden, om onze verbeelding vast te houden en een bepaalde richting uit
te stuwen. De Tibetaanse goden, de boeddha's en hun hele entourage - alle
verschijningen zijn slechts zinnebeelden. Het Bardo Thödol benadrukt keer op keer dat een doorschouwen van de
situatie het kiezen overbodig maakt. Je kunt je trouwens afvragen of
iedereen met dezelfde symbolen te maken zal krijgen, of zoals Ilse Dorren
het stelt: "Het is een dubieuze kwestie of een pas overleden
vuilnisman uit Sint-Job-in-het-Goor opeens Amogha Siddhi met zijn kruisvormige
dorje op zijn harpijentroon zal zien zitten".
Maar in welke vorm onze illusie zich ook aandient, herkenning laat alle
dreiging in het niet verdwijnen. Omdat dit ook geldt voor "het alledaagse
leven", is het verstandig je de wijsheden en vaardigheden nu al eigen te
maken. Het Bardo Thödol is een reisgids door beide werelden, lezen en herlezen dus.
Net als dit fijne boekje van Ilse Dorren.
Tocht door twee werelden; Gids voor het Tibetaanse Dodenboek
Ilse Dorren
Mirananda, 1985
104 blz.
