Na
Yama’s oordeel lijkt het toch echt een verloren zaak voor de overledene in de
bardo van wording. Door zijn karma gedreven, stormt hij nu letterlijk op een
wedergeboorte af. Het immer optimistische Bardo Thödol blijft hem ‘diepzinnige’
instructies leveren, bijvoorbeeld hoe de toekomstige moederschoot geblokkeerd
moet worden, of (in het uiterste geval) welke een juiste keuze is.
De (eenvoudige)
overledene krijgt te maken met ingewikkelde vergevorderde oefeningen. Op mij als
lezende leek komen veel van deze tips over als wanhopige bokkensprongen, hopend
op een toevalstreffer. Het uitgangspunt is dan dat het bewustzijn in de bardo
zodanig grillig kan reageren, dat een spontane verlichting niet uitgesloten is.
De beperkte geestelijke verworvenheden van de dode zijn hier geen probleem.
Zijn bewustzijn in de bardo is maar liefst negen keer intelligenter dan het
gewone en grove aardse bewustzijn. Wat vroeger misschien terloops door hem is
opgepikt, kan nu in volle diepte doorgrond worden.
Je kunt
hem makkelijk beïnvloeden want hij heeft geen stoffelijk lichaam meer, en het
bewustzijn in de bardo is voorzien van alle zintuigen (en vele extra’s). Hij
kan de voorlezer dus horen. En hoever de overledene ook afgedwaald is, hij zal
terugkeren. De voortdurende angst maakt hem enorm geconcentreerd. Als hij de
tekst begrijpt zal dat zijn houding en waarneming volkomen veranderen, “als een
katapult die een zware steen wegslingert”, en hem naar verlichting leiden. De
achterblijvers moeten dus vooral doorgaan met het voorlezen van de Bardo Thödol
teksten bij het lijk, telkens weer opnieuw, “totdat bloed en etter uit de
neusgaten komt”. Intussen moet het lichaam ongemoeid gelaten worden! En op deze
plek niet huilen, rouwen of jammeren, maar juist zoveel mogelijk positieve
energie ontwikkelen.
De
overledene heeft nu zoveel instructies gehad, dat (volgens het Bardo Thödol) zelfs
de grootste sufferd toch zeker een keer bevrijd zal worden. Maar vanwege al het
slechte karma blijft herkennen wel moeilijk, al zou het honderd keer
uitgelegd worden. Daarom is het zo
ontzettend belangrijk dat de voorlezers blijven aandringen bij de overledene en
hem aanmoedigen. Als het de ene keer niet lukt, dan toch zeker wel de andere.
Bronnen:
Francesca
Fremantle en Chögyam Trungpa
Het
Tibetaans Dodenboek
Servire,
1991
Robert
A.F. Thurman
Het
Tibetaanse Dodenboek
Altamira-Becht, 2006
Ilse
Dorren
Tocht
door twee werelden; Gids voor het Tibetaanse Dodenboek
Mirananda,
1985
