In
allerlei culturen, overal ter wereld, wordt aan voorouderverering gedaan. Je
kunt je overleden (voor)ouders maar beter te vriend houden, is het idee.
Misschien kunnen ze zelfs nog iets voor je doen, je lot beïnvloeden vanaf de
‘andere kant’. Vooral in China is dit een algemeen verspreid denkbeeld. Er zijn
allerlei rituelen, overleden verwanten worden aangeroepen, er wordt aan hen
geofferd en wensen kenbaar gemaakt. Het lijkt er dus een beetje op dat de
verering van overledenen vooral de nabestaanden ten goede komt.
Maar zo
cynisch is het gelukkig niet. De offers, in combinatie met positieve gedachten,
gevoelens en handelingen, brengen de gestorvene tevredenheid en rust na diens
dood. Dit soort nazorg ten bate van voorouders spreekt Chinezen sterk aan. Met
name het vragen om advies over levenskwesties, meestal tijdens een droom, zou
een gelukkig gevoel veroorzaken bij het gestorven familielid. Je kunt je
voorouders ook beledigen, de ergste vorm daarvan is zelfmoord (inclusief
euthanasie).
Behalve het waarborgen van hun rust en vreugde, hebben voorouders (volgens de Chinese filosofie) ook recht op noodzakelijke ondersteuning en begeleiding door hun nog levende verwanten. De dode mist zijn aardse lichaam, zijn veilige onderkomen. Hij moet de nieuwe situatie zien door te komen. Iedere goede gedachte, toegezonden aan een overledene, geeft hem kracht en voorkomt dat hij ‘in het niets vervluchtigt’, dat hij de weg omhoog niet meer kan vinden. In deze mooie gedachten zou zich dan een lichaam van hogere orde vormen, waarin de overledene kan voortleven.
Met hun
offers laten de nabestaanden de ‘ziel’ van de overledene als het ware tijdelijk
in het levende wonen. Op die manier kan hij de fase voorafgaand aan de
wedergeboorte overbruggen. Het is een periode van geestelijke rust en
herbezinning na de dood van het lichaam (de eerste dood), op weg naar de tweede
(geestelijke) dood. Tot dan verblijft men in een algemeen geestelijk reservoir,
waarna de ziel zich als levensimpuls weer kan verenigen met een mensenlichaam
en lichaamsziel in wording. Op die manier herleeft er bijvoorbeeld iets van de
tijd en de aard van de grootvader of grootmoeder in de kleinzoon en
kleindochter.
Steun
door nabestaanden aan overleden verwanten is er ook in de katholieke traditie.
Allerzielen is een dag om speciaal te bidden voor alle zielen die nog niet in
de hemel zijn, maar in het vagevuur. En in het Tibetaans boeddhisme begeleiden
de achterblijvers de stervende/dode door hem de tips uit het Bardo Thödol voor
te lezen.
