Definitief dood

Sterven en orgaandonatie

Op welk moment ben je nu eigenlijk “echt” dood (en wie bepaalt dat?).

Deze vraag is weer extra interessant en actueel geworden nu de overheid binnenkort iedereen vanaf 18 jaar ongevraagd registreert als orgaan/weefseldonor, onder het motto ‘wie zwijgt stemt toe’.

Veel mensen zullen denken: wat kan mij dat schelen, ik ben dan toch dood, dus daar merk ik niets meer van. Maar misschien ligt dat toch anders. Net als alle religies en vrijwel iedereen die in enige mate spiritueel geïnteresseerd is, gaan we op dit weblog uit van een ziel, een niet-fysiek lichaam, een bewustzijn of iets dergelijks dat na je lichamelijke dood “verder gaat”. In het algemeen wordt dan aangenomen dat de dood plaatsvindt als dit bewustzijn het stoffelijke lichaam verlaat om aan zijn reis door het hiernamaals, de bardo (tussenstaat) te beginnen. Een soort magic moment, zeg maar.

Maar biologisch gezien is sterven helemaal niet een moment, maar een proces van uren! Een proces waarbij de verschillende organen en weefsels langzamerhand op verschillende momenten afsterven.

Dat vind ik toch iets om rekening mee te houden als er straks snijgrage artsen naast jouw zojuist hersendood verklaarde lichaam staan te popelen om daar zo vers mogelijke organen en weefsels uit te verwijderen. Het bewustzijn is nog steeds aanwezig en is niet alleen met de hersenen verbonden, dus jij gaat die “operatie” bewust meemaken. Dit nog afgezien van de ingrijpende tests voorafgaand aan de hersendoodverklaring.

Dat is toch nauwelijks “vredig sterven” te noemen. Stel je voor, dit sterven, deze overgang naar een andere staat van zijn, is ironisch genoeg misschien het belangrijkste moment van je leven en volgens boeddhisten van zeer grote invloed op je aanstaande reïncarnatie.

Hersendood is een omstreden begrip, maar de overheid is nogal zuinig met informatie hierover. Er zijn natuurlijk belangen en daarnaast heeft de wetenschap al helemaal geen boodschap aan zoiets vaags als een ziel of een hiernamaals. De wetenschap, in dit geval de artsen, meent dat alleen de hersenen de zetel van het individu en het geheugen zijn. Als de hersenen zijn afgestorven, dan is het individu dood.

Kortom boeddhisme en wetenschap zijn hier niet te verenigen.

Interessante links:

Hersendood (Wikipedia) HIER 

SBO (Stichting Bezinning Orgaandonatie) HIER

Essay van Damien Keown over boeddhisme en orgaandonatie HIER

Introductie

Van tijd tot tijd herlees ik het Bardo Thödol, beter bekend als het Tibetaans Dodenboek. Deze tekst werd in de achtste eeuw samengesteld en vertelt wat er met je gebeurt op het moment dat je sterft en wat je daarna zoal kunt verwachten. (Ik besef dat ik dit prachtige en belangrijke werk met deze minisamenvatting vreselijk tekort doe, maar kort door de bocht komt het hier toch op neer.)

En precies dat lijken mij buitengewoon interessante onderwerpen voor een nieuw blog. Het stervensproces en het hiernamaals dus, in de meest brede context, maar met de nadruk op de uitgangspunten van het Bardo Thödol.

De benadering van het geheel wil ik vooral luchtig houden, maar indien nodig ook wel eens de diepte ingaan. Er is al veel geschreven en beweerd over deze materie en voor vrijwel alle invalshoeken, denkbeelden en zienswijzen zal er ruimte zijn op dit blog. Onvermijdelijk zal dat ook nog al wat zweverigheid opleveren, maar eerlijk gezegd kan het mij niet zweverig genoeg zijn (ik heb een boekenkast zonder planken).

Er zal geen sprake zijn van enige vorm van chronologie of volgorde. De blogposts worden geheel random geplaatst, net wat mij op dat moment interesseert of wat ik tegenkom in media of literatuur.

Dit blog maak ik in de eerste instantie puur voor mijzelf, maar over mijn schouder meelezen mag natuurlijk altijd. Want ook jij gaat het meemaken beste lezer, ooit of binnenkort. En een beetje nadenken over het onvermijdelijke en misschien zelfs een beetje voorbereiding op de reis kan natuurlijk nooit kwaad. De beste reisgids is waarschijnlijk het Bardo Thödol, maar misschien levert dit blog je nog wat nuttige extra bagage.