De hemel
van… kardinaal Eijk
(De
hemel van… Afl. 13)
Kardinaal
Wim Eijk (67) is aartsbisschop van Utrecht en staat aan het hoofd van de Rooms-katholieke
kerk in Nederland. In december 2019 werd hij geïnterviewd door Bob Wegkamp van
katholiekleven.nl voor de podcast Bob
wordt heilig. Het onderwerp was hemel en hel.
Wim Eijk
heeft een tot nu toe glansrijke kerkelijke carrière gehad, maar dat was niet vanzelfsprekend.
Zijn eerste levensjaren waren a-religieus, zijn ouders hadden een ‘gemengd
huwelijk’ en Wim was niet gedoopt. Dat werd er rond zijn zesde alsnog door moeder
Eijk doorgedrukt, zodat Wim naar de katholieke basisschool kon gaan, die
vlakbij was. Het was gelijk zijn eerste kennismaking met geloofszaken. Eijk zegt
veel te danken te hebben aan die school en vooral aan zijn eerste juf, die
diepgelovig was en de vlam aan hem wist over te dragen. Hij kreeg hier ook een ‘ouderwets’
gedegen en volledige catechese, dus inclusief vagevuur, hemel en hel. Hij heeft
dit alles van meet af aan geloofd en dit geloof nooit meer verloren. Na zijn
studie geneeskunde ging Wim alsnog een priesteropleiding doen
Door juf
en heilige geest was er dus een verlangen naar God in zijn hart geplant. In
feite verlangen alle mensen naar God, maar dat hebben ze vaak niet in de gaten
omdat er te veel afleiding is door wereldse zaken en verkeerde ambities. Je
moet dan ook je oog gericht houden op de eeuwigheid waar je voor bestaat. Focus
daarop en je kunt je leven lang tegenstand overwinnen. Priester en bisschop
zijn was ook niet altijd makkelijk. De gedachte aan eeuwigheid werkte dan
relativerend. Het leven is tenslotte maar een kort stukje nu. Dat is een
genadegave van God.
Verlangen
naar God is hetzelfde als verlangen naar de hemel, want hemel is een ander
woord voor God. De hemel is niet een plaats, maar een ‘staat’ waarin de ziel
verkeert. Op het moment dat wij sterven voltrekt zich de scheiding van ziel en
lichaam. Het lichaam blijft achter in afwachting van de eeuwige verrijzenis,
maar de ziel gaat direct naar God. Op dat moment vindt het oordeel over jouw
persoonlijk leven plaats. Dat kan betekenen dat je direct al deel krijgt aan de
hemelse zaligheid. Die bestaat uit niets anders dan het zien van God, van
aangezicht tot aangezicht, in afwachting van de eeuwige verrijzenis. Je staat
als het ware tegenover God en je kijkt in zijn liefdevolle ogen. Veel mensen
vragen zich af hoe je je dat moet voorstellen. Wij weten alleen wat daarover
geopenbaard is, en dat is eigenlijk niet uit te leggen. Maar de katholieke
gedachte is dat als je helemaal zuiver bent, en de menselijke deugden van
geloof, hoop en liefde en de zeven gaven van de heilige geest in je hebt laten
doorwerken, en Christus helemaal nagevolgd, dat je dán kunt klaarstaan om
direct toegelaten te worden tot de eeuwige aanschouwing van God. Je diepste
geluk en vervulling van je verlangen.
Iedereen
kent de afbeeldingen van de hel, met vuur en vlammen (juist op dit moment hoor
je in de podcast een klap onweer op de achtergrond), maar het is ook een staat
waarin de ziel verkeert. Het schrikt mensen af, er wordt niet over gepraat.
Maar dat moet je juist wel doen, benadrukt Eijk. Je moet ze behoeden, want de
hel bestaat. De mens is een vrij wezen en God dwingt je niet om eeuwig bij hem
te zijn. Dat is jouw keuze. Je kunt ook voor een verwijdering kiezen. Als jij
een leven leidt dat in strijd is met Gods geboden, bouw je ook een bepaald
moreel karakter op. En dan is het de vraag of je in Gods liefdevolle ogen kunt
kijken, of je dat kunt volhouden. Heb je bijvoorbeeld altijd egoïstisch
geleefd, dan merk je dat het niet matcht.
Dan zijn
er ook nog mensen die Jezus wel willen volgen, maar op een bepaald punt hebben
gefaald. Ze hebben nog wel gebiecht voor ze stierven, maar kunnen het toch bij
God nog niet aan. Zij gaan dan naar het vagevuur. Dat is een tijdelijke staat
waarin de ziel verkeert, een vorm van uitzuivering, een soort boete om zo ver
te groeien in liefde tot God, dat je hem uiteindelijk in de ogen kan kijken.
Gods barmhartigheid strekt zich zo ver uit dat hij zelfs nog een aanbod hiervan
heeft na de dood.
De
denkbeelden van kardinaal Eijk zijn soms vergelijkbaar met de tekst van het
Bardo Thödol. ‘De hemel is niet een plaats, maar een staat van de ziel’: de
bardo is ook meer een proces in je bewustzijn dan een plek. En de zes
bestaanswerelden zijn ook ervaringsniveaus. Dat ‘egoïsme fout is’: hoe verder
je verwijderd raakt van de Werkelijkheid (de eenheid), hoe meer je met de
dualiteit geconfronteerd wordt. En vooral: terugdeinzen voor God (het primaire
heldere licht) is in feite een veroordeling van jezelf. Het is te fel voor jou,
je kunt het ‘niet in de ogen kijken’. Je kunt er niet in opgaan en een worden
met God.
Link:
De
podcast van Bob Wegkamp vind je HIER.
