Listen without distraction!
Vorig
jaar verscheen Songs from the Bardo,
een conceptalbum van de Amerikaanse performing artist Laurie Anderson, in
samenwerking met de Tibetaanse musicus Tenzin Choegyal en componist Jesse Paris
Smith (dochter van Patti).
Het is
een tot 5 kwartier ingekrompen versie van het Bardo Thödol (Tibetaans Dodenboek) in een opmerkelijke
audio-reis in 14 stukken. De reis van ons bewustzijn na de dood, vanaf het
moment van sterven tot de volgende wedergeboorte, 49 dagen in de bardo. Laurie
Anderson is hier onze gids, met haar prettige en rustige stem reciteert zij de
Engelse tekst. Deze vertaling is van Tenzin Choegyal, die hierbij zwaar leunt op
de versie van Chögyam Trungpa en Francesca Fremantle uit 1987.
Laurie
Anderson is praktiserend boeddhist en heeft al vaker aan projecten gewerkt
waarin het Tibetaans Dodenboek een
rol speelt. De film Heart of a Dog
(2015) is hier een voorbeeld van. Confrontatie met de onvermijdelijkheid van de
dood vind ze een nuttige oefening om ons zelf te begrijpen. Het overlijden van
haar man (Lou Reed) in 2013 was voor haarzelf een krachtig leermoment.
Het
album begint met de traditionele hommage aan de goeroes, gevolgd door een
interpretatie van de Hart Soetra op muziek. Daarna wordt voornamelijk de bardo van dharmata behandeld, en de wezens en godheden die de overledene hier
ontmoet. Met beheerste en heldere stem loodst Anderson de luisteraar door de
verschillende stadia van de bardo. Zij spreekt ons aan met Awakened One, en waarschuwt tegen afleiding, angst en verbijstering.
De sfeer van de bardo wordt opgeroepen met veel percussion en een
verscheidenheid aan resonante instrumenten.
Mooi en
zorgvuldig gedaan allemaal. En maatwerk voor de moderne mens, want ik stel me
zo voor dat die de cd opzet (eventueel op repeat) in plaats van zelf de teksten
voor te lezen bij een overledene. Wie heeft er nu zo’n mooie stem als Laurie
Anderson? En kijk ook eens naar de fraaie hoes. Een mandala geprojecteerd in
een druk stadscentrum met verkeer en wolkenkrabbers. Het Bardo Thödol is niet alleen een hulpmiddel voor overledenen, maar
nadrukkelijk ook (of misschien wel juist)
bedoeld als een gids voor het leven. Laurie Anderson is pessimistisch: “this is
a very very hard time to be alive”, maar ziet toch nog voordelen: “what's going
on is dark, but you can still tell a beautiful story about darkness”.
Laurie
Anderson, Tenzin Choegyal, Jesse Paris Smith
Songs from the Bardo
Smithsonian Folkways Recordings, 2019
Songs from the Bardo
Smithsonian Folkways Recordings, 2019
