dinsdag 10 juli 2018

Bardo Thödol vertalingen

Er bestaan verschillende vertalingen van het Bardo Thödol. Ik heb er enkele gelezen, meestal in het Nederlands. Een goede vertaling kan veel verschil maken. De beste (voor mij althans) vind ik nog steeds die van Francesca Fremantle en Chögyam Trungpa, vooral ook door het voorafgaande commentaar van Trungpa.

Hieronder, ter vergelijking, twee keer hetzelfde fragment uit de basisverzen van de zes bardo’s (tussenstaten). De eerste in de vertaling van Chögyam Trungpa, daarna de versie van Robert Thurman.

Deze basisverzen van de zes bardo’s zijn onderdeel van de gebeden voor de tussenstaat, die aan het Bardo Thödol zijn toegevoegd. In de basisverzen worden de zes tussenstaten opgesomd, waarbij elk vers de inzichten en voornemens formuleert die uiteindelijk leiden tot bevrijding en verlichting.


Dit is de vertaling van Chögyam Trungpa:

Nu dan de bardo van het ogenblik voor de dood over mij daagt,
Zal ik alle hebzucht, verlangen en gehechtheid achter mij laten,
Onafgeleid in het heldere gewaarzijn van de leringen ingaan,
En mijn bewustzijn uitstoten in de ruimte van de ongeboren geest;
Terwijl ik dit samengestelde lichaam van vlees en bloed verlaat,
Zal ik weten dat het een voorbijgaande illusie is.

Nu dan de bardo van dharmata over mij daagt,
Zal ik alle gedachten van vrees en verschrikking achter mij laten,
Zal ik wat er zich ook voordoet als mijn eigen projectie onderkennen,
En weten dat het een visioen van de bardo is;
Nu ik dan dit beslissende punt heb bereikt,
Zal ik de vredige en toornige godheden die mijn eigen projectie zijn niet vrezen.

(Nederlandse vertaling: Jan van Bolhuis)


En dit maakt Robert Thurman ervan:

Nu de tussenstaat van het sterfpunt voor mij daagt,
zal ik de vooringenomenheid  met de allesverlangende geest opgeven,
zonder afleiding de ervaring van de helderheid van de voorschriften binnengaan,
en in de geboorteloze ruimte van innerlijke cognitie migreren.
Nu ik op het punt sta dit gecreëerde lichaam van vlees en bloed te verliezen,
zal ik me realiseren dat het een vergankelijke illusie is!

Nu de tussenstaat van de realiteit voor mij daagt,
zal ik de hallucinaties van de instinctieve angst loslaten,
de herkenning van alle objecten als de visioenen van mijn eigen geest binnengaan, en dit begrijpen als het patroon van waarneming in de tussenstaat.
Nu dit moment aanbreekt en ik bij deze uiterst kritieke opheffing ben aangekomen, zal ik mijn eigen visioenen van vreedzame en toornige boeddhavormen niet vrezen.

(Nederlandse vertaling: Hans van den Bogaert)
 
Wat vind jij de mooiste?


Bronnen:
Francesca Fremantle en Chögyam Trungpa
Het Tibetaans Dodenboek
Servire 1991

Robert A.F. Thurman
Het Tibetaanse Dodenboek
Altamira-Becht, tweede druk 2006
​​