Twin Peaks en het Licht

Ken je Twin Peaks (nog)? Waarschijnlijk wel, want de veelbesproken televisieserie uit de jaren negentig, had nog een derde seizoen in 2017. De echte liefhebbers herinneren zich ongetwijfeld de dramatische aflevering 9 uit het tweede seizoen (1991), met een voortijdige ontknoping van het verhaal en de sterfscène van Leland, de vader van Laura Palmer. FBI agent Dale Cooper leidt hem daarbij keurig naar het Heldere Licht, het Licht van het Tibetaans Dodenboek. Of toch niet?

De serie Twin Peaks was bizar en vernieuwend, zeker voor die tijd, met veel ruimte voor bovennatuurlijke zaken. Regisseur David Lynch kon er veel van zijn persoonlijke interesses in kwijt, zoals muziek, mystiek, dromen, onderbewustzijn, yoga, maar ook ‘Tibet’. De dalai lama wordt geciteerd, we horen over de recente geschiedenis en orakels, en Special Agent Cooper heeft een landkaart aan de muur. Hij heeft er gereisd en hanteert nu ongebruikelijke, wat hij noemt ‘Tibetaanse onderzoeksmethoden’.  En dan die stervensbegeleiding van Leland Palmer dus, die geïnspireerd lijkt door het Tibetaans Dodenboek (Bardo Thödol). Maar daar zet ik toch een vraagteken bij.

bron afb: still

Cooper:

 

Leland,

The time has come to seek the path

Your soul has set you face-to-face with the clear light

And you’re now about to experience it in its reality wherein

all things are like the void and cloudless sky

and the naked spotless intellect is like a transparant vacuum

without circumference or center.

Leland,

In this moment know yourself

And abide in that state

Look to the light, Leland

Find the light

(Leland: I see it)

Into the light, Leland, don’t be afraid.

De nu rustig geworden Leland zegt dat hij (zijn overleden dochter) Laura ziet staan, in dat licht. Zij verwelkomt hem. Een krachtige scène op de grens van leven en dood, met een grandioze Cooper.

Maar, naar mijn mening, dit kan niet het Heldere Licht zijn, bedoeld in het Bardo Thödol. Dat is het zuivere heldere licht van de realiteit (dharmata), stralend op het sterfmoment. Je staat van geest is dan zuivere leegte, zonder eigenschappen of substantie of kleur. Als je die eigen blanco geest herkent als het heldere licht, smelt je daar mee samen. Op dat moment verdwijnt het bestaan in de dualiteit. De verschijning van een overleden familielid is hier niet aan de orde. 

Daar komt nog bij dat het (heldere) ‘licht’ waarschijnlijk een metafoor is. De dalai lama denkt dat je het niet letterlijk moet nemen: “In het boeddhisme worden termen als duidelijkheid en helderheid veel gebruikt met betrekking tot geest of bewustzijn. Vanuit dat standpunt is de keuze van de term 'licht' gemaakt. Helder licht is het subtielste niveau van de geest, dat als basis of bron kan worden gezien waaruit de uiteindelijke ervaring kan voortkomen. Daarom wordt het helder licht genoemd, het is een staat van de geest".

Het licht in Twin Peaks is een voorbeeld van ‘Amerikaanse spiritualiteit’. Een 'populair' licht, vaak genoemd in boeken en films (‘ga naar het licht’), en deel uitmakend van het moderne Amerikaanse gedachtegoed. Waarschijnlijk (mede) geïnspireerd door verslagen van bijna-doodervaringen, waarin lichtvisioenen beschreven worden.