Bereid je voor

Aan het eind van de bardo van dharmata ziet het er niet gunstig uit voor de dolende dode. De achtenvijftig Heruka-boeddhavormen (zijn eigen projecties) zijn verschenen, maar hij heeft ze niet herkend en is angstig weggevlucht. ‘Opnieuw buitensporige ellende tegemoet’, wrijft het Bardo Thödol nog eens extra in. Want al zou je een miljoen jaar de dharma beoefend hebben, en al zou je een expert zijn in alle soetra’s en tantra’s, déze kans op boeddhaschap heb je echt gemist! En had ze nu maar wél herkend, met een sleutel of een woord, dan had het plaatje er toch heel anders uitgezien. Tja.

En of het niet genoeg is verschijnen hier ook de toornige en de vredige godheden nog één keer aan de overledene, en dat in de meest afschrikwekkende vorm: Yama en Mahakala! De kans is nu wel heel groot dat de overledene in de volgende tussenstaat (de bardo van wording) zal belanden. Een wedergeboorte is dan vrijwel onafwendbaar. Terug naar af.

Maar zover is het nog niet, er zijn nog steeds kansen op bevrijding! Bijvoorbeeld als de overledene zou inzien dat de goden in de bardo een eenheid met zijn eigen bewustzijn vormen. Natuurlijk komt dit soort inzicht niet zomaar aanwaaien, daar moet je bij leven en welzijn al iets van opgestoken hebben. Het Dodenboek blijft erop hameren hoe ontzettend belangrijk het is om grondig te oefenen* terwijl je nog leeft. De voordelen zijn enorm. De meeste mensen zijn op het sterfmoment vreselijk verward en angstig. Het maakt dan niet uit of je veel of weinig ervaring hebt in meditatie, je hebt eigenlijk niets anders tot je beschikking dan de Bardo Thödol. Ontwikkel dus in de loop van je leven je geest met deze teksten.

Lees de teksten hardop, repeteer ze drie keer per dag, begrijp ze, leer ze uit je hoofd en vergeet ze niet, al zou je door honderd moordenaars tegelijk achterna gezeten worden! Want dit is de Bardo Thödol, De grote bevrijding door horen.** Zelfs de grootste zondaars zullen absoluut bevrijd worden, als ze deze tekst alleen maar horen. Het moet gelezen worden naast het ziekbed of naast de lichamen van alle doden. Het moet op grote schaal verspreid worden en aan menigten worden voorgelezen. Want zelfs als je het maar éénmaal gehoord hebt zonder er iets van te snappen, zul je je de complete tekst in de bardo wel herinneren. Want in de bardo wordt je geest negen maal zo helder.

Deze tekst laat de kern van de hele dharma zien. Het is de essentie van alle leringen. Het is buitengewoon gunstig om ermee in aanraking te komen, dat is normaal alleen weggelegd voor hen die hun duisternis hebben opgehelderd en verdiensten verzameld. Maar je moet de tekst wel in hoge mate waarderen, want je wordt alleen bevrijd als je hem niet in twijfel trekt.

*Visualiseer en bestudeer de tantrische goden nu alvast, mediteer en raak bekend met de helder licht realiteit. Dan sta je sterk als heldere licht opkomt op je sterfmoment, en als de visioenen verschijnen in de bardo van dharmata.
**In de vertaling van Robert Thurman:  De Grote Natuurlijke Bevrijding door te Begrijpen in de Tussenstaat.

Bronnen:
Francesca Fremantle en Chögyam Trungpa
Het Tibetaans Dodenboek
Servire, 1991

Robert A.F. Thurman
Het Tibetaanse Dodenboek
Altamira-Becht,  2006

Ilse Dorren
Tocht door twee werelden; Gids voor het Tibetaanse Dodenboek
Mirananda, 1985