Every time a bell rings, an angel
gets his wings.
It’s A Wonderful Life is de perfecte kerstklassieker van
Frank Capra uit 1946. Misschien heb je deze film rond de feestdagen zelf ook
(weer) eens bekeken? Het
verhaal is echt kerstig, met veel sneeuw, een vrekkige slechterik, een
smetteloze hoofdpersoon, een moraal en vooral: een goede afloop.
George Bailey (James Stewart) is bankier in klein stadje en behoorlijk in de problemen geraakt. Op kerstavond 1945 wil hij zelfmoord plegen door van een brug in het ijskoude water te springen. Gebeden van zijn familie en vrienden bereiken de hemel, en er wordt een engel gestuurd om George te redden. Ze ontmoeten elkaar op de brug, de engel springt in de rivier, en George redt hem (en daarmee zichzelf). Goed gedaan! Als George Bailey zegt dat hij eigenlijk wenst dat hij nooit geboren was, laat de engel hem zien hoe de wereld er dan zou hebben uitgezien. Niet zo best, realiseert George zich dan, en hij omarmt het leven (en zijn familie) weer uitbundig. Missie geslaagd.
It’s A Wonderful Life is gebaseerd op The Greatest Gift (1943), een kort
verhaal van Philip Van Doren Stern, dat zelf ook weer losjes gebaseerd is op A Christmas Carol (1843) van Charles
Dickens. In The Greatest Gift is de
engel ‘een stranger’.
Engel en
hemel in deze film, daar wil ik het hier even over hebben. De engel (gespeeld
door de Engelse acteur Henry Travers) heeft een naam: Clarence Odbody. Deze wat
sullige figuur is geboren in 1653 en was ooit klokkenmaker. Onder zijn
‘hedendaagse’ kleding draagt hij nog de onderkleding waarin hij overleden is. Hij
is een fan van Mark Twain (1835-1910), en heeft diens roman Tom Sawyer bij zich. Het is niet
duidelijk waarom. Misschien omdat Tom zijn eigen begrafenis meemaakt? Aan het
eind van de film laat hij het boek achter voor George.
Van de
hemel zien wij niets in deze film. In de betreffende scene richt de camera zich
op het heelal, waar twee ‘senior’ engelen, Joseph en Franklin, het geval George
Bailey bespreken. Zij worden verbeeld door hemellichamen die opflikkeren,
telkens als zij praten. Er wordt besloten om ‘Angel Second Class’ Clarence naar
de aarde te sturen. Een beschermengel die hier met deze klus na ‘twee eeuwen dapper werk’ eindelijk zijn wings kan
verdienen. Volgens Joseph en Franklin heeft Clarence “the I.Q. of a rabbit, but
"the faith of child—simple." Niet heel snugger dus (later zegt ook
George: “You look like about the kind of an angel I'd get."), maar wel
effectief.
Overleden
mensen kunnen dus in de hemel belanden en engel worden. Er is een leertraject
met promotiemogelijkheden, vleugels moet je verdienen, mensen op aarde worden
ondersteund, er wordt gelezen en er wordt geroddeld. Engelen zijn kennelijk
geen perfecte wezens, dat blijkt ook uit de motivatie van Clarence voor deze
klus. Die is namelijk niet geheel onbaatzuchtig, hij wil zijn wings! De enige
echt onbaatzuchtige persoon in het hele verhaal is George Bailey. Hij heeft
zijn hele leven ingeleverd voor anderen. Eigenlijk is hij de ware engel, lijkt
mij.
