Via Tomorrow Never Knows, een song
van The Beatles uit 1966, werd mijn aandacht voor het eerst gevestigd op het Bardo Thödol. Het indringende slotnummer van het album Revolver staat bekend als vernieuwend en buitenissig door
het gebruik van verrassende opnametechnieken, vervormde geluiden, tapeloops en een hypnotische drumsound.
De oosterse sfeer is hallucinant en "de teksten komen uit het Tibetaanse Dodenboek”, zoals ik ooit iemand op de radio hoorde
beweren.
Dat laatste bleek onjuiste informatie (de klok en de klepel). John Lennon had zich voor dit nummer laten
inspireren door een ánder boek: The Psychedelic Experience: A Manual Based on the Tibetan
Book of the Dead (1964), een soort psychedelische variant van het
Bardo Thödol en bedoeld als gids voor
hen die spirituele verlichting zoeken met behulp van drugs. Het was geschreven
door drie doorgewinterde LSD-psychonauten: Timothy Leary, Ralph Metzner en Richard Alpert. Hierover meer in een volgende blogpost.
Het studiobudget van The Beatles was in die tijd
vrijwel onbeperkt. In Tomorrow Never
Knows had Lennon willen klinken "als de Dalai Lama, zingend vanaf de
hoogste bergtop" met het geluid van "4000 monniken, chantend op de
achtergrond". Ja, dìe versie zou ik ook heel graag horen!
Ik heb de inhoud van het Bardo Thödol (in de vertaling van W.Y. Evans-Wentz uit 1927) eens
gescand op regels uit de songtekst, maar ik vond er niet één in terug.
Tomorrow Never Knows
Turn
off your mind relax and float down-stream,
It
is not dying, it is not dying,
Lay
down all thought surrender to the void,
It
is shining, it is shining.
That
you may see the meaning of within,
It
is speaking, it is speaking
That
love is all and love is ev’ryone,
It
is knowing, it is knowing.
When
ignorance and hate may mourne the dead,
It
is believing, it is believing,
But
listen to the colour of your dreams,
It
is not living, it is not living.
Or
play the game existence to the end.
Of
the beginning, of the beginning.
Of
the beginning. Of the beginning.
(Lennon/McCartney)
De titel Tomorrow Never Knows (een typische Ringo Starr-verhaspeling) komt
niet voor in de songtekst en is later toegevoegd. De werktitel in de studio was Mark I. Als alternatieve titel had John
Lennon nog The Void (De Leegte)
overwogen, maar vond het Engelse publiek daar in 1966 “nog niet aan toe”.
George Harrison vraagt zich in Anthology hardop af of Lennon zélf begreep waar hij het over heeft,
waar zijn songtekst over gaat (volgens Harrison: meditatie, het Zelf en puur
bewustzijn). Hij lijkt daar niet van overtuigd.
Bron:
The Beatles Recording Sessions
Mark Lewisohn
Harmony Books, 1988
